Giai thoại về Ông Đề

“Cần Thơ gạo trắng nước trong.

Ai đi đến đó lòng không muốn về”

Trong thời gian gần đây, người dân Cần Thơ và khách du lịch đến Cần Thơ ai cũng biết qua Làng du lịch sinh thái Ông Đề.  Gợi tắt là Làng du lịch Ông Đề, làng du lịch này nằm dọc theo đường Nguyễn Văn Cừ nối dài, và cặp bờ kinh Ông Đề, chính vì vậy anh Lê Phúc Hải, giám đốc  Làng du lịch này mới lấy tên Ông Đề đặt cho Làng du lịch của mình để tưởng nhớ người đã có công đi khai phá, mở cõi.

Anh Lê Hải Phúc cho biết: “Nhớ ngày còn bé tôi cũng thường hỏi mẹ : Tại sao dòng kênh này lại có tên Ông Đề?. Mẹ tôi  trả lời: Hồi xưa Ông bà Đề là người đầu tiên về đây sinh sống và khẩn hoang, nên sau này dân làng lấy tên Ông Đề đặt cho dòng kênh, để tỏ lòng tôn kính và tưởng nhớ tới Ông”

Ngược về lịch sử, dòng kênh tại sao có tên Ông Đề? Câu hỏi đó làm tôi mất rất nhiều năm để tìm hiểu. Đọc sách xưa, tra tìm thông tin trên các website, hỏi thăm những cụ già trong làng, dần dà lịch sử cũng được tôi tìm thấy. Gần hai thế kỷ trước khoảng năm 1845, có một cặp vợ chồng trẻ. Đâu đó là dân của miền ngoài đi tìm vùng đất mới để sinh sống. Khi đi đến đây, hai ông bà thấy được vùng đất trù phú và có một sức sống mãnh liệt, cây trái xum xuê, đất đai màu mỡ. Nên ông bà đã quyết định khẩn hoang sinh sống cùng với cư dân mới đến. Vài thập niên trôi qua, cư dân ngày một đông hơn, giao thương trong vùng cũng thuận tiện hơn, dân cư các vùng lân cận cũng kéo về sinh sống lập nghiệp. Từ đó làng quê bắt đầu hình thành, họ thương yêu đùm bọc nhau, cùng nhau khẩn hoang, canh tác, làm nông… cuộc sống của họ cũng dần khấm khá hơn.

Mùa xuân năm 1896 làng quê nơi đây đón một tin buồn, khiến cả làng thương tiếc sự ra đi của Ông Đề. Một người con của quê hương, một già làng dễ mến đã ra đi mãi mãi trong sự kính trọng của dân làng, Ông Đề thọ 69 tuổi. Ngày 20/02/1897 (Âm lịch) cả làng lúc bấy giờ, mỗi người một tay giúp bà Đề tổ chức đám giỗ đầu cho Ông Đề. Lưu truyền đám giỗ đầu của Ông Đề rất lớn, có rất nhiều người đến thăm dự, đặc biệt có các đoàn khách từ phương xa đến thắp hương cho ông. Sau những ngày tất bật cho đám giỗ đầu của Ông Đề thành công, cuộc sống giản dị của dân làng  vẫn yên ả trôi qua, mọi người tiếp tục ra đồng lên nương làm việc. Ngày 11/7/1897 (âm lịch) mọi người không khỏi bàng hoàng, dân làng lại tiếp tục nhận hung tin “Bà Đề đã ra đi, về bên Ông Đề. Bà Đề thọ 66 tuổi” Tôi nghe kể lại : Ông bà Đề từ ngày về khẩn hoang vùng đất này, ông bà rất tốt. Luôn giúp đỡ mọi người, hướng dẫn bà con trồng trọt canh tác hiệu quả. Ông bà là sợi dây đoàn kết, là người cha đáng kính của cả dân làng. Bởi vì Ông bà Đề không có con nên rất thương yêu mọi người, từ già đến trẻ trong làng  ai nấy đều yêu quý Ông bà Đề. Sau khi bà mất, cả làng họp lại thống nhất đặt tên dòng kênh chảy xuyên trong làng tên là “Kênh Ông Đề” nhằm nhắc nhở mọi người cũng như con cháu sau này luôn nhớ tới Ông bà Đề như người có công khẩn hoang lập đất ven kênh Ông Đề.

Ảnh Minh Họa

Gia đình của tôi sinh sống cạnh dòng kênh Ông Đề thuộc ấp Mỹ Ái, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ. Một vùng quê có lịch sử hào hùng trong thời kỳ đấu tranh chống giặc giữ nước. Điển hình là chiến thắng Ông Hào và chiến thắng Lộ Vòng Cung… Trong thời kỳ đất nước đổi mới, Phong Điền cũng vươn lên rất nhanh. Đến nay Phong Điền được mệnh danh là thủ đô của ngành du lịch sinh thái miệt vườn. Một mô hình du lịch mang tính bảo tồn di sản, văn hóa, ẩm thực và tái hiện cuộc sống của người dân Nam bộ xưa.

Ba mẹ tôi cũng gắn bó với vùng đất trù phú này, người xưa có câu “Đất lành chim đậu”. Anh em chúng tôi được sinh ra và lớn lên, cùng với sự thương yêu đùm bọc của xóm làng. Đặc biệt là dòng kênh Ông Đề uốn lượn bao quanh làng tôi, nó bắt đầu từ sông Cần Thơ cho đến kênh Tràng Tiền. Thửa nhỏ cả đám trẻ con trong làng chiều nào cũng đắm mình chơi đùa vùng vẫy dưới dòng nước mát trong của kênh Ông Đề. Thấm thoát đã hơn 40 năm trôi qua, đám trẻ ngày ấy giờ đã bước vào tuổi “Tứ tuần”. Cái tuổi mà con người bắt đầu sống chậm, để suy nghĩ  nhiều hơn, để đánh giá.

Tôi hôm nay may mắn cũng đã đầu tư xây dựng một Làng du lịch thơ mộng và lấy tên”Làng du lịch sinh thái Ông Đề”. Để thể hiện lòng biết ơn đối với người đi mở cõi và truyền thống uống nước nhớ nguồn, bắt đầu từ năm nay năm nay tôi có kế hoạch đến ngày 20/02/ âm lịch hằng năm tôi sẽ tổ chức lễ giỗ ông Đề, đây cũng là dịp lễ hội của Làng du lịch ông Đề

Cần Thơ. Ngày 16 tháng 02 năm 2020

Chấp bút

Lê Hải Phúc